EDUTAINMENT – Thiết kế trải nghiệm học tập qua hoạt động giải trí

Nếu bạn quan tâm đến cách tạo sự hào hứng cho người học bằng việc lồng ghép các yếu tố giải trí vào giải pháp học tập, chào mừng bạn đến với bài blog của Trang về Edutainment.

Định nghĩa Edutainment: Dùng hình thức giải trí tạo sự hào hứng và lồng ghép nội dung học tập khéo léo

Edutainment là các giải pháp học tập dùng hình thức giải trí để tạo sự hào hứng cho người xem. Nội dung học tập được lồng ghép vào khéo léo để trải nghiệm học thú vị mà vẫn hiệu quả.

Trong bài blog này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu: (I) Giá trị của Edutainment, (II) Cách cân bằng giữa yếu tố giáo dục và giải trí, và (III) Làm thế nào để giải trí mà vẫn đọng lại được kiến thức.

I. Giá trị của Edutainment

Năm 2014, Trang đang điều hành một doanh nghiệp riêng. Mọi người chắc cũng biết khi khởi nghiệp, có ti tỉ thứ phải học. Nhưng để duy trì được động lực để chăm chỉ học hành thực sự không dễ chút nào.

May mắn sao Trang được biết đến TV Series “Silicon Valley“, series hài về hành trình start-up của anh chàng lập trình viên Richard. Lúc đầu Trang định xem với mục đích giải trí thôi, nhưng không ngờ sau đó Trang học được khá nhiều về các vấn đề trong quá trình khởi nghiệp. Từ đó mà có động lực tìm hiểu thêm những chủ đề mình quan tâm.

Nhờ sự việc này Trang nhận ra sức mạnh của việc kết hợp giữa Giải trí và Giáo dục.

Giá trị của Edutainment

Nếu biết lồng ghép một cách khéo léo giữa các yếu tố Giáo dục và Giải trí, chúng ta sẽ tạo được động lực học tập tốt hơn đồng thời giúp nội dung học dễ dàng được ghi nhớ hơn khi được gắn vào những bối cảnh thú vị.

II. Cách cân bằng giữa yếu tố Giáo dục và Giải trí

Trong quá trình thiết kế các giải pháp học tập ứng dụng Edutainment, learning designer (người thiết kế trải nghiệm học) cần tìm được điểm cân bằng hợp lý giữa các yếu tố Giáo dục và Giải trí.

Quá ít yếu tố giải trí dễ khiến trải nghiệm học bị nhàm chán, nhưng nếu quá nhiều những phần giải trí không liên quan lại dễ khiến người học bị sao nhãng khỏi nội dung học.

Continue reading EDUTAINMENT – Thiết kế trải nghiệm học tập qua hoạt động giải trí

Chunking – Bảo bối khi cần truyền tải nhiều thông tin hiệu quả

Bài viết đặc biệt hữu ích cho các bạn chuẩn bị phỏng vấn học bổng du học, phỏng vấn xin việc, thuyết trình, giảng dạy, và thiết kế nội dung học tập.

Sau nhiều năm hỗ trợ làm mock interview giúp các bạn ứng viên apply học bổng Fulbright, Trang nhận ra một vấn đề chung các bạn thường gặp phải: cố gắng giới thiệu nhiều thông tin về bản thân nhưng chưa biết cách tạo được điểm nhấn và dấu ấn đối với người nghe.

Vấn đề khó khăn khi phải truyền tải nhiều thông tin cũng rất phổ biến khi chúng ta thiết kế nội dung học tập, thuyết trình, hay giảng dạy.

Một trong những phương pháp rất hữu ích để giải quyết vấn đề này chính là phương pháp “chunking”!

“Chunking” là gì?

Trí nhớ ngắn hạn của chúng ta chỉ có thể xử lý một lượng thông tin có hạn trong một thời gian ngắn (5 – 9 mẩu thông tin theo Miller, 1956). Vậy nên khi chúng ta phát biểu, trả lời phỏng vấn, thuyết trình, hoặc thiết kế nội dung học tập… mà đưa quá nhiều những mảnh thông tin rời rạc, nội dung chúng ta chia sẻ sẽ chẳng đọng lại được nhiều trong đầu người tiếp nhận.

Tuy nhiên, một mẹo rất hiệu quả để chúng ta xử lý điểm yếu này của trí nhớ ngắn hạn là sử dụng kỹ thuật “chunking”.

Theo Miller (1956), chunking là quá trình kết nối những mảnh thông tin nhỏ thành một khối ý nghĩa, dễ dàng lưu trữ được trong trí nhớ của chúng ta.

Khi những thông tin rời rạc được chuyển thành “chunks” (các khối thông tin), thay vì xử lý rất nhiều thông tin riêng rẽ, trí nhớ của chúng ta chỉ cần xử lý số lượng “chunks” nhỏ hơn rất nhiều.

Chunk (Tạo khối thông tin) như thế nào?

Có 3 phương pháp chunking phổ biến Trang thường sử dụng bao gồm: “Chunk” bằng câu chuyện, bằng hình ảnh, và bằng cụm từ viết tắt. Hay Trang hay gọi tắt là SPA (giúp người nghe dễ dàng tiếp thu thông tin như trả nghiệm đi spa)

Continue reading Chunking – Bảo bối khi cần truyền tải nhiều thông tin hiệu quả

Thiết kế trải nghiệm học: Tạo sự chú ý bằng việc khơi gợi sự tò mò

Nếu phải chọn 1 nguyên tắc về làm nội dung cũng như thiết kế trải nghiệm học mà Trang cực kỳ tâm đắc thì đó là: “Information on Demand & Just-in-time” (Nguyên tắc Thông tin được cung cấp theo nhu cầu và đúng thời điểm) của James Paul Gee. Nói một cách vui vui là chúng ta cần khiến người xem / người học phải tò mò, quyết tâm có được câu trả lời.

Nguyên tắc này không chỉ giá trị trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, mà hữu ích trong tất cả các mảng liên quan đến việc truyền tải thông tin, sáng tạo nội dung, giao tiếp, thuyết trình.

The principle is quite similar to pouring water into a glass
Photo by Pixabay on Pexels.com

Hình dung nguyên tắc này giống việc chúng ta đổ nước vào một cái cốc. Chúng ta chỉ có thể đổ nước vào nếu cái cốc đó không có nắp đậy và khi cốc chưa bị đổ đầy.

Tương tự với người tiếp nhận thông tin, nếu họ sẵn sàng mở nắp, làm vơi bớt nước trong cốc, thì chúng ta mới có cơ hội rót nước vào (cung cấp thông tin). Còn một khi cái cốc đã bị đậy lại, thì có cố đến đâu, nước sẽ chỉ tràn ra ngoài (thông tin cung cấp sẽ không hiệu quả).

Như vậy, khi làm nội dung hay thiết kế trải nghiệm học, muốn được chú ý, chúng ta phải gợi mở được nhu cầu cần biết thông tin ở người tiếp nhận (thuật ngữ trong tiếng Anh là “Creating the need to know”).

Vậy chúng ta cần gợi mở nhu cầu như thế nào? Dưới đây là một vài ví dụ về cách áp dụng nguyên tắc này.

1. Ứng dụng khi làm nội dung học tập

Đừng chỉ cung cấp thông tin một cách khô khan. Hãy đặt thông tin vào những bối cảnh cụ thể. Bối cảnh càng gần gũi, gắn với nhu cầu, vấn đề thực tế người học phải giải quyết, thông tin càng dễ có cơ hội được tiếp nhận.

Continue reading Thiết kế trải nghiệm học: Tạo sự chú ý bằng việc khơi gợi sự tò mò

Luyện tập có chủ đích để trở thành chuyên gia

Nếu phải chọn một phương pháp giúp phát triển bản thân đúc rút từ hơn 10 năm đi làm và hơn 6 năm ngụp lặn trong thế giới khoa học về việc học và learning design (thiết kế trải nghiệm học), Trang sẽ chọn Deliberate Practice (Tạm dịch: Luyện tập có chủ đích).

Chắc mọi người không còn xa lạ với quan điểm về việc cần 10.000 giờ luyện tập để trở thành chuyên gia được nhắc đến trong cuốn sách nổi tiếng “Những kẻ xuất chúng” của Malcolm Gladwell. Tuy nhiên, nếu chỉ luyện tập thường xuyên mà không có chủ đích, chúng ta chỉ có thể thông thạo những kỹ năng mình đã có.

Theo Ericsson, Prietula, và Cokely (2007), 10.000 giờ đó sẽ hiệu quả hơn rất nhiều, nếu chúng ta tập trung làm được song song việc phát triển những kỹ năng chúng ta đã có đồng thời mở rộng dần dần những kỹ năng thử thách hơn. Hay nói cách khác, đó là khi chúng ta biết vận dụng phương pháp Deliberate Practice (Luyện tập có chủ đích).

Vừa lái xe vừa hát

Khi đã lái xe thông thạo, chúng ta có thể thử ra biển để tập lái bằng một tay (Ảnh chỉ mang tính minh họa, không khuyến khích độc giả làm theo ^_^).
Ảnh bởi Nick Wehrli trên Pexels.com

I. Deliberate Practice là gì?

Hãy tưởng tượng những kỹ năng chúng ta có trong một lĩnh vực giống như một menu của quán ăn. Thời gian đầu menu đó khá cơ bản, rất ít món, và cần được mở rộng. Tuy nhiên, nếu không mở rộng một cách khôn ngoan, chúng ta có thể sẽ thêm nhiều món mới rất khó nuốt. Việc mở rộng kỹ năng phải có chủ đích, có chiến lược, yêu cầu nhiều nỗ lực bền bỉ cùng sự tập trung cao độ vào những phần quan trọng cần cải thiện.

Deliberate Practice là việc thực hành có chủ đích, yêu cầu nhiều nỗ lực được duy trì bền vững cùng sự tập trung cao độ vào những bài thực hành cụ thể để chinh phục những việc mình chưa làm tốt hoặc thậm chí chưa làm được.

(Ericsson, Prietula, & Cokely, 2007)
Continue reading Luyện tập có chủ đích để trở thành chuyên gia

Kỹ năng lắng nghe trong thiết kế trải nghiệm học

Hơn 6 năm trước, Trang được học về 4 cấp độ lắng nghe của Otto Scharmer từ khóa Art of Hosting. Cho đến giờ, đó vẫn là một trong những bảo bối lớn nhất Trang có được, mang lại nhiều giá trị cho Trang trong cả sự nghiệp và cuộc sống.

Trước khi có thể sáng tạo, cải tiến, giải quyết vấn đề, hay xây dựng mối quan hệ ý nghĩa… chúng ta đều cần biết cách lắng nghe. Lắng nghe hời hợt sẽ chỉ cho chúng ta những thông tin bề nổi, khẳng định lại những gì chúng ta đã tin, đã biết trước đó. Chỉ khi biết dành tâm trí, sự tập trung, và sẵn sàng để sang một bên những quan điểm, niềm tin có sẵn của bản thân, chúng ta mới có thể lắng nghe được sâu sắc. Và đó là điểm khởi đầu của sự thấu hiểu, của những kết nối ở tầng sâu, của những ý tưởng đột phá khi ta có thêm góc nhìn mới, ở một lăng kính mới.

I. Bốn cấp độ lắng nghe (Otto Scharmer)

Chúng ta có thể hình dung bốn cấp độ của lắng nghe của Otto Scharmer như cách chúng ta di chuyển trong căn phòng của mình:

Cấp độ 1 – Downloading: Ta lắng nghe nhưng vẫn tự hạn chế mình trong bức tường đóng kín bởi những định kiến, nhận thức, trải nghiệm trong quá khứ. Ta nghe chỉ để khẳng định những gì mình đã tin, đã biết.

Cấp độ 2 – Factual: Ta quyết định mở cửa để đón luồng gió mới. Tức là tạm gác những định kiến, trải nghiệm, kiến thức, niềm tin cũ sang một bên để đầu óc cởi mở đón nhận những góc nhìn mới, nhận thức, thông tin mới.

Cấp độ 3 – Empathic Listening: Ta quyết định bước ra khỏi căn phòng của mình để đi vào thế giới của người khác, đứng ở góc nhìn của người khác để thấu hiểu, cảm nhận không chỉ thông tin mới mà cả những cảm xúc, cảm giác, tình cảm…

Cấp độ 4 – Generative Listening: Đó là sự lắng nghe vượt qua cấp độ kết nối ở cá nhân cũng như góc nhìn giới hạn của từng cá nhân, mà tập trung kết nối với những tiềm năng, cơ hội, khả năng xảy đến trong tương lai.

Vậy trong learning design (Thiết kế trải nghiệm học), những cấp độ lắng nghe này có ý nghĩa như thế nào?

Continue reading Kỹ năng lắng nghe trong thiết kế trải nghiệm học

Phát triển sự nghiệp: chậm lại để bật xa hơn

Chạy nhanh lên kẻo bị tụt lại? Bạn nghe câu này quen không? Khi thế giới thay đổi chóng mặt, chúng ta như bị một áp lực vô hình liên tục phải học nhanh, phải thích ứng nhanh, mang lại kết quả nhanh… Nhưng với việc phát triển sự nghiệp, có phải lúc nào nhanh cũng tốt?

1.Học nhanh có tốt hơn học chậm?

Nhà tuyển dụng ngày nay đề cao fast learners (những người có khả năng học nhanh). Thực chất học nhanh chưa chắc đã hiệu quả bằng học chậm.

Việc hình thành liên kết bền vững trong trí nhớ đòi hỏi quá trình tương tác qua lại liên tục giữa trí nhớ dài hạn và trí nhớ ngắn hạn (Atkinson & Shiffrin, 1977). Điều này đòi hỏi người học liên tục suy ngẫm, đối chiếu, liên kết kiến thức mới với những gì đã biết, cũng như thực hành chuyên sâu để áp dụng kiến thức với những dạng vấn đề khác nhau.

Quá trình xử lý thông tin – Nguồn ảnh: Link

Như vậy, khả năng học nhanh mới chỉ dừng ở việc tiếp thu nhanh một kiến thức mới. Theo thời gian, kiến thức đó sẽ nhanh chóng bị lãng quên nếu không biết cách lưu trữ, kết nối, và thực hành hiệu quả. Do đó, thay vì đề cao việc học nhanh, chúng ta hãy đề cao việc học hiệu quả.

2.Cần nhanh chóng thể hiện giá trị bản thân trong công việc?

Khi mới đi làm, người trẻ vốn hay sốt sắng trong việc chứng minh năng lực. Nhiều người trong chúng ta có một nỗi sợ vô hình rằng nếu không chứng minh nhanh, mình sẽ làm sếp thất vọng, đồng nghiệp không coi trọng.

Sự thật có phải như vậy không?

Gần đây mình nhận được một lời khuyên rất giá trị từ một lãnh đạo ở Amazon:

“Với ba tháng đầu tiên trong công việc, chúng ta nên ưu tiên học hỏi và xây dựng niềm tin với đồng nghiệp, thay vì cố gắng chứng minh năng lực bản thân. Những ý tưởng, đề xuất trong giai đoạn này sẽ không có nhiều giá trị nếu thiếu đi sự hiểu biết sâu sắc về tổ chức, đội nhóm, và các dự án mình đang làm. Khi đã thực sự hiểu về công việc và xây dựng được mối quan hệ tốt với đồng nghiệp, các ý tưởng đổi mới, sáng tạo tự nhiên sẽ đến. Lúc đó, những sáng kiến mới thực sự có chiều sâu và mang lại nhiều giá trị.”

Tâm lý muốn chứng minh năng lực của người trẻ khi mới bắt đầu công việc là hoàn toàn dễ hiểu. Nhưng nếu quá nôn nóng mang lại giá trị trong khi chưa thực sự hiểu sâu sắc về công việc, đội nhóm, và đối tác, những ý tưởng chúng ta có nhiều khi chỉ giải quyết được những dấu hiệu bề mặt.

Mỗi tổ chức, đội nhóm qua quá trình hình thành và phát triển đã xây dựng nên một kho tri thức của riêng mình. Những người mới vào nên ưu tiên việc học hỏi từ những kho tri thức có sẵn, làm theo những quy trình đang vận hành, tham khảo kinh nghiệm từ những người đã làm việc lâu năm ở tổ chức. Khi đã có đủ các mảnh ghép và hiểu sâu sắc về bộ máy, quy trình hiện có, những đóng góp, ý tưởng của chúng ta sẽ giá trị hơn nhiều.

Continue reading Phát triển sự nghiệp: chậm lại để bật xa hơn

Cơ sở lên ý tưởng thiết kế trải nghiệm học

Đã bao giờ bạn có một ý tưởng thiết kế trải nghiệm học rất tuyệt vời nhưng ngay lập tức thấy bất lực trong việc thuyết phục sếp hoặc khách hàng? Đã bao giờ bạn hào hứng với ý tưởng của mình nhưng thực sự bên trong vẫn còn mơ hồ, không rõ nó có thực sự phù hợp với dự án và đối tượng học viên của mình hay không?

Chào mừng bạn đến với thế giới của learning designer! Đó là những suy nghĩ, trăn trở hàng ngày của những người làm trong mảng learning design (thiết kế trải nghiệm học).

Đối với mình, learning design là ngành đặc biệt thú vị, bởi nó đòi hỏi không chỉ khả năng sáng tạo mà còn cần tư duy logic và tinh thần thử nghiệm, thích ứng để đảm bảo những thiết kế của mình dựa trên cơ sở vững chắc, phù hợp với người học và mục tiêu, tính chất của dự án.

Learning design là lĩnh vực đi sâu vào thiết kế trải nghiệm học hiệu quả, hấp dẫn dựa trên việc áp dụng khoa học về việc học, các quy trình thiết kế, và hiểu biết về công nghệ và phương tiện truyền tải. Trải nghiệm học đó có thể là khóa học online, tài liệu học đa phương tiện, mobile app, game giáo dục…

Vì lí do đó, một phần rất quan trọng, không thể thiếu trong các bản thiết kế và phần trình bày của learning designer, chính là design rationale (tạm dịch là “cơ sở nền tảng cho ý tưởng thiết kế”).

Vậy cơ sở nền tảng đó sẽ cần những yếu tố gì?

Continue reading Cơ sở lên ý tưởng thiết kế trải nghiệm học

Con Đường Sự Nghiệp Cho Learning Designers

Learning Design là lĩnh vực rất “hot” trong xu thế ứng dụng công nghệ vào giáo dục.

Learning design đi sâu vào thiết kế trải nghiệm học hiệu quả, hấp dẫn dựa trên việc áp dụng khoa học về việc học, các quy trình thiết kế, và hiểu biết về công nghệ và phương tiện truyền tải. Trải nghiệm học đó có thể là khóa học online, app, chương trình học, khóa đào tạo, game giáo dục,…

Vậy đâu là những lựa chọn nghề nghiệp cho những bạn muốn theo đuổi lĩnh vực này?

Learning Designer Trong Trường Đại Học

Các trường Đại học hàng đầu thế giới đều có các trung tâm chuyên sâu về dạy và học (các tên gọi khác có thể là Learning & Teaching Lab, hay Learning Science Lab) để hỗ trợ và hợp tác cùng giảng viên nâng cao chất lượng dạy và học.

Đây chính là nơi Learning designer phát huy được thế mạnh rất tốt.

Cấu trúc của các các trung tâm này thường sẽ có team làm learning design và team làm production (sản xuất các sản phẩm như video, interactive media, VR, AR…). 

Continue reading Con Đường Sự Nghiệp Cho Learning Designers

PHỎNG VẤN NGƯỜI HỌC: Cách lấy được thông tin giá trị để thiết kế trải nghiệm học hiệu quả, hấp dẫn

Tác giả: Trang Trần – Learning Designer

Đó là một buổi sáng ấm áp hiếm hoi giữa những ngày đông lạnh giá ở New York. Tôi bước vào thư viện trường, ngó nghiêng “săn tìm” những sinh viên tiềm năng để phỏng vấn cho một dự án thiết kế khóa học online cho trường NYU. Cách làm này thực sự rất đau tim vì khả năng bị từ chối rất cao. Nhưng điểm mạnh của nó là cho tôi cơ hội được đắm mình vào thế giới của những người học tiềm năng, trò chuyện để hiểu sâu hơn về họ. 

Một trong những bước đầu tiên trong quy trình learning design (thiết kế trải nghiệm học) là phân tích, khám phá thế giới của người học để tìm ra những vấn đề họ đang gặp phải trong phạm vi nội dung học tập của giải pháp chúng ta thiết kế. 

Tùy vào từng dự án và đối tượng người học mà sẽ có các phương thức, cách làm phù hợp. Các phương pháp phổ biến bao gồm tìm đọc các nghiên cứu, các dữ liệu đã có sẵn về nhóm đối tượng này, làm khảo sát, kết hợp quan sát và phỏng vấn người học ở môi trường của họ, tiến hành các cuộc thử nghiệm, đồng thiết kế, phỏng vấn các chuyên gia, cho người học làm nhật ký ảnh…  

Phỏng vấn người học

Vào thời điểm đó, tôi lựa chọn phương pháp quan sát và phỏng vấn người học vì đây là một trong những cách rất hiệu quả giúp chúng ta đi sâu vào những suy nghĩ, cảm xúc, thói quen… của người học. Từ đó mà có thêm thông tin để kiểm tra các giả định của mình về đặc điểm của nhóm người học mục tiêu và khám phá những góc cạnh khác chúng ta chưa từng nghĩ đến.

Vậy trước – trong – và sau buổi quan sát và phỏng vấn, chúng ta cần làm gì?

Continue reading PHỎNG VẤN NGƯỜI HỌC: Cách lấy được thông tin giá trị để thiết kế trải nghiệm học hiệu quả, hấp dẫn

Learning Designer là ai? Làm sao để trở thành Learning Designer?

Trang học chuyên sâu về Learning Design (tên gọi khác là Instructional Design, Learning Experience Design) tại Đại học New York. Vì đây là một lĩnh vực mới nên Trang nhận được rất nhiều câu hỏi:

Learning Designer là ai? Và họ làm cái gì vậy?

Learning Designer – Người kết nối Giáo dục & Công nghệ

Learning Designer là ai?

Learning Designer là người thiết kế trải nghiệm học. Vị trí Learning Designer đóng vai trò rất quan trọng trong các sản phẩm học đa phương tiện, bởi trải nghiệm học digital learning rất khác với môi trường học offline. Learning Designer sẽ nắm được tính chất và thế mạnh của từng môi trường học để thiết kế trải nghiệm học thú vị và hiệu quả nhất cho người học.

Learning design là lĩnh vực đi sâu vào thiết kế trải nghiệm học hiệu quả, hấp dẫn dựa trên việc áp dụng khoa học về việc học, các quy trình thiết kế, và hiểu biết về công nghệ và phương tiện truyền tải. Trải nghiệm học đó có thể là khóa học online, tài liệu học đa phương tiện, mobile app, game giáo dục…

Ở Mỹ, vị trí Learning Designer rất phổ biến trong các trường học và các công ty làm sản phẩm EdTech. Thường Learning Designer sẽ kết hợp với các chuyên gia của từng lĩnh vực (subject matter experts) thiết kế những trải nghiệm học thú vị và hiệu quả nhất cho người học trong lĩnh vực đó.

Tuy nhiên ở Việt Nam, khái niệm Learning Design còn rất mới. Mọi người nói đến EdTech thường hay nhắc nhiều đến đổi mới ở khía cạnh kỹ thuật, các tools. Những người design trải nghiệm học phần lớn là các giảng viên, chuyên gia trong các lĩnh vực, cố gắng học thêm công cụ để mày mò làm digital learning trong lĩnh vực đó. Do vậy mà trong nhiều sản phẩm, trải nghiệm học trên nền tảng số vẫn chưa được hấp dẫn và hiệu quả đối với người học.


Cần học gì để trở thành Learning Designer?

Continue reading Learning Designer là ai? Làm sao để trở thành Learning Designer?