Chạy nhanh lên kẻo bị tụt lại? Bạn nghe câu này quen không? Khi thế giới thay đổi chóng mặt, chúng ta như bị một áp lực vô hình liên tục phải học nhanh, phải thích ứng nhanh, mang lại kết quả nhanh… Nhưng với việc phát triển sự nghiệp, có phải lúc nào nhanh cũng tốt?
1.Học nhanh có tốt hơn học chậm?
Nhà tuyển dụng ngày nay đề cao fast learners (những người có khả năng học nhanh). Thực chất học nhanh chưa chắc đã hiệu quả bằng học chậm.
Việc hình thành liên kết bền vững trong trí nhớ đòi hỏi quá trình tương tác qua lại liên tục giữa trí nhớ dài hạn và trí nhớ ngắn hạn (Atkinson & Shiffrin, 1977). Điều này đòi hỏi người học liên tục suy ngẫm, đối chiếu, liên kết kiến thức mới với những gì đã biết, cũng như thực hành chuyên sâu để áp dụng kiến thức với những dạng vấn đề khác nhau.
Như vậy, khả năng học nhanh mới chỉ dừng ở việc tiếp thu nhanh một kiến thức mới. Theo thời gian, kiến thức đó sẽ nhanh chóng bị lãng quên nếu không biết cách lưu trữ, kết nối, và thực hành hiệu quả. Do đó, thay vì đề cao việc học nhanh, chúng ta hãy đề cao việc học hiệu quả.
2.Cần nhanh chóng thể hiện giá trị bản thân trong công việc?
Khi mới đi làm, người trẻ vốn hay sốt sắng trong việc chứng minh năng lực. Nhiều người trong chúng ta có một nỗi sợ vô hình rằng nếu không chứng minh nhanh, mình sẽ làm sếp thất vọng, đồng nghiệp không coi trọng.
Sự thật có phải như vậy không?
Gần đây mình nhận được một lời khuyên rất giá trị từ một lãnh đạo ở Amazon:
“Với ba tháng đầu tiên trong công việc, chúng ta nên ưu tiên học hỏi và xây dựng niềm tin với đồng nghiệp, thay vì cố gắng chứng minh năng lực bản thân. Những ý tưởng, đề xuất trong giai đoạn này sẽ không có nhiều giá trị nếu thiếu đi sự hiểu biết sâu sắc về tổ chức, đội nhóm, và các dự án mình đang làm. Khi đã thực sự hiểu về công việc và xây dựng được mối quan hệ tốt với đồng nghiệp, các ý tưởng đổi mới, sáng tạo tự nhiên sẽ đến. Lúc đó, những sáng kiến mới thực sự có chiều sâu và mang lại nhiều giá trị.”
Tâm lý muốn chứng minh năng lực của người trẻ khi mới bắt đầu công việc là hoàn toàn dễ hiểu. Nhưng nếu quá nôn nóng mang lại giá trị trong khi chưa thực sự hiểu sâu sắc về công việc, đội nhóm, và đối tác, những ý tưởng chúng ta có nhiều khi chỉ giải quyết được những dấu hiệu bề mặt.
Mỗi tổ chức, đội nhóm qua quá trình hình thành và phát triển đã xây dựng nên một kho tri thức của riêng mình. Những người mới vào nên ưu tiên việc học hỏi từ những kho tri thức có sẵn, làm theo những quy trình đang vận hành, tham khảo kinh nghiệm từ những người đã làm việc lâu năm ở tổ chức. Khi đã có đủ các mảnh ghép và hiểu sâu sắc về bộ máy, quy trình hiện có, những đóng góp, ý tưởng của chúng ta sẽ giá trị hơn nhiều.
3.Phải thử nghiệm nhanh với mọi ý tưởng của mình?
Các mô hình thiết kế sản phẩm hiện đại trú trọng nhiều vào việc làm prototype (sản phẩm mẫu) để kiểm nghiệm nhanh ý tưởng. Ngay trong ngành learning design, những mô hình rapid prototyping (thử nghiệm nhanh) cũng trở nên rất phổ biến.
Tuy nhiên, nếu chỉ đơn giản là có ý tưởng và liên tục thử nghiệm, vùng thử nghiệm của chúng ta sẽ rất lớn, đòi hỏi nhiều công sức kiểm nghiệm. Tệ hơn, chúng ta dễ rơi vào cảnh quẩn quanh trong một góc mà không nhìn được một bức tranh lớn.
Việc thử nghiệm để đảm bảo ý tưởng của chúng ta đi đúng hướng rất quan trọng. Nhưng thử nghiệm cần đi kèm với việc phân tích cũng như tham khảo thông tin từ những nguồn đa dạng để lọc bỏ những phần không liên quan.
Ví dụ, với mảng learning design (thiết kế trải nghiệm học), bộ lọc phân tích giúp chúng ta tối ưu quá trình thử nghiệm chính là các lý thuyết khoa học về việc học, quá trình tham khảo thông tin từ các chuyên gia và những người tiếp xúc thường xuyên với nhóm người học, và đặc biệt là quá trình trao đổi, tìm hiểu về vấn đề, đặc điểm, thông tin chuyên sâu từ người học trực tiếp.
Hi vọng sau bài viết này, các bạn sẽ thấy bình tĩnh hơn trên con đường phát triển sự nghiệp. Chạy nhanh cho chúng ta khởi đầu tốt, nhưng đôi khi cần biết chậm lại để có sức bật xa hơn.
Bài viết thuộc bản quyền của Trang Tran – Learning Designer trên learningdesigner.blog
Trần Thị Thùy Trang
Senior Content Editor, Seller Education, Amazon
Thạc sỹ ngành “Digital Media Design for Learning”, Đại học New York, Hoa Kỳ
Co-founder, Cộng đồng Vietnam Learning Design Group.
LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/tranthithuytrang/
Nguồn tham khảo
Atkinson, R., & Shiffrin, R. (1977). Human memory: A proposed system and its control processes. Human Memory, 7-113. https://doi.org/10.1016/b978-0-12-121050-2.50006-5
—
Nội dung và hình ảnh của bài viết (trừ nội dung có nguồn trích dẫn) đều thuộc bản quyền của Trang Tran – Learning Designer. Bạn đọc có thể chia sẻ bài viết bằng cách nhấn nút “chia sẻ” (share). Tuy nhiên, mọi hình thức đăng tải lại không trích dẫn nguồn rõ ràng (không để tên blog, tác giả, và không kèm link gốc) là không được phép. Xin cảm ơn.
Trang Tran - Learning Designer 