Nếu bạn quan tâm đến cách tạo sự hào hứng cho người học bằng việc lồng ghép các yếu tố giải trí vào giải pháp học tập, chào mừng bạn đến với bài blog của Trang về Edutainment.
Edutainment là các giải pháp học tập dùng hình thức giải trí để tạo sự hào hứng cho người xem. Nội dung học tập được lồng ghép vào khéo léo để trải nghiệm học thú vị mà vẫn hiệu quả.
Trong bài blog này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu: (I) Giá trị của Edutainment, (II) Cách cân bằng giữa yếu tố giáo dục và giải trí, và (III) Làm thế nào để giải trí mà vẫn đọng lại được kiến thức.
I. Giá trị của Edutainment
Năm 2014, Trang đang điều hành một doanh nghiệp riêng. Mọi người chắc cũng biết khi khởi nghiệp, có ti tỉ thứ phải học. Nhưng để duy trì được động lực để chăm chỉ học hành thực sự không dễ chút nào.
May mắn sao Trang được biết đến TV Series “Silicon Valley“, series hài về hành trình start-up của anh chàng lập trình viên Richard. Lúc đầu Trang định xem với mục đích giải trí thôi, nhưng không ngờ sau đó Trang học được khá nhiều về các vấn đề trong quá trình khởi nghiệp. Từ đó mà có động lực tìm hiểu thêm những chủ đề mình quan tâm.
Nhờ sự việc này Trang nhận ra sức mạnh của việc kết hợp giữa Giải trí và Giáo dục.
Nếu biết lồng ghép một cách khéo léo giữa các yếu tố Giáo dục và Giải trí, chúng ta sẽ tạo được động lực học tập tốt hơn đồng thời giúp nội dung học dễ dàng được ghi nhớ hơn khi được gắn vào những bối cảnh thú vị.
II. Cách cân bằng giữa yếu tố Giáo dục và Giải trí
Trong quá trình thiết kế các giải pháp học tập ứng dụng Edutainment, learning designer (người thiết kế trải nghiệm học) cần tìm được điểm cân bằng hợp lý giữa các yếu tố Giáo dục và Giải trí.
Quá ít yếu tố giải trí dễ khiến trải nghiệm học bị nhàm chán, nhưng nếu quá nhiều những phần giải trí không liên quan lại dễ khiến người học bị sao nhãng khỏi nội dung học.
Phần giải trí đã đủ để khơi gợi sự hào hứng?
Khi thiết kế trải nghiệm học tập, nếu muốn biết nội dung và thời lượng giải trí đã đủ để khơi gợi sự hào hứng, chúng ta rất cần thấu hiểu nhóm người học mà giải pháp hướng tới. Một cách rất hiệu quả để làm được điều này là quan sát kết hợp phỏng vấn ngay tại chính những môi trường hoạt động của nhóm người học mục tiêu.
Trang đã có một bài phân tích rất chi tiết về cách phỏng vấn người học để có được thông tin giá trị cho thiết kế trải nghiệm học. Các bạn tham khảo tại đây.
Quan sát kết hợp phỏng vấn không chỉ thường được dùng ở giai đoạn đầu khi tìm hiểu ý tưởng. Khi chúng ta bắt đầu có sản phẩm mẫu, quan sát quá trình người học trải nghiệm sản phẩm cũng sẽ giúp chúng ta có được nhiều thông tin giá trị về những yếu tố tạo được sự hào hứng ở người học. Một phương pháp phổ biến đi kèm hoạt động user testing này là “think aloud” (nhờ người học vừa trải nghiệm vừa mô tả những gì mình đang suy nghĩ và cảm thấy trong suốt quá trình đó).
Phần giải trí có làm sao nhãng người học?
Khi làm các giải pháp edutainment, một trong những lỗi rất phổ biến của learning designer là việc dùng phần giải trí sai cách, khiến người học bị sao nhãng khỏi nội dung học tập.
Ví dụ, Trang từng học một khóa học kinh doanh được thiết kế theo dạng game Mario. Lúc mới bắt đầu, Trang thực sự rất háo hức và tò mò. Nhưng đến khi học rồi, Trang không nhớ gì về nội dung học mà trong đầu chỉ còn toàn hình ảnh nhân vật nhảy qua nhảy lại để ăn chuối, ăn cam và âm thanh tít tít của game.
Cách giải quyết:
1. Để giải quyết vấn đề này, chúng ta cần đảm bảo các yếu tố thú vị, hấp dẫn nằm phần lớn ở hoạt động và nội dung học tập lõi.
Trang đã có bài viết giới thiệu một mô hình rất hữu ích giúp giải quyết vấn đề này để trải nghiệm học hấp dẫn nhưng vẫn hiệu quả. Các bạn đọc thêm để có thông tin tham khảo.
Dưới đây là một vài ví dụ về những phần nội dung giải trí không gây sao nhãng cho người học:
Ví dụ về nội dung học tập: Với video này, Trang mở đầu bằng một nội dung đặc biệt (câu chuyện dở khóc dở cười) vừa nhằm mục đích giải trí vừa tạo case study để phân tích sâu vào nội dung học phía sau.
Ví dụ về Hoạt động học tập: Học viên đưa tin bằng tiếng Anh để luyện kỹ năng nói tiếng Anh (một dự án ở tổ chức ngày trước Trang từng điều hành, video từ năm 2015)
2. Những nội dung giải trí không liên quan đến nội dung học tập vẫn có thể đưa vào nhưng không nên quá nhiều.
Ví dụ: Từ giây 0:57 đến 1:02, đoạn khách mời xuất hiện rất thú vị trong video này nhằm mục đích giải trí, không liên quan đến nội dung học tập, nhưng nó chỉ diễn ra rất ngắn, không gây sao nhãng cho việc học.
III. Làm thế nào để giải trí mà vẫn đọng lại được kiến thức
Dưới đây là một số gợi ý để giải pháp edutainment hiệu quả hơn, giúp kiến thức được đọng lại tốt hơn ở người xem. Các gợi ý ở phần này áp dụng nhiều cho các giải pháp edutainment liên quan đến nội dung học tập.
Gợi ý 1: Nhấn mạnh từ khóa nội dung quan trọng
Theo Nguyên tắc Dấu hiệu (Signaling Principle) của Mayer (2014), mọi người sẽ học tốt hơn khi các dấu hiệu cần đưa vào để thu hút sự chú ý của người học vào những nội dung quan trọng.
Ví dụ, với các video trong show “Hỏi đáp xuyên biên giới cùng Amazon”, các từ khóa nội dung quan trọng sẽ xuất hiện trên màn hình giúp người xem nắm bắt được những phần kiến thức quan trọng.
Hình ảnh từ video “Xây dựng kế hoạch kinh doanh trước khi bán hàng trên Amazon”
Lưu ý: chúng ta cần tạo điểm nhấn một cách chọn lọc. Nếu có quá nhiều điểm nhấn thì những điểm đó sẽ cạnh tranh sự chú ý của người xem, không còn gọi là điểm nhấn nữa.
Gợi ý 2: Tạo cách hiển thị đặc biệt cho phần muốn nổi bật
Khi làm video hoặc bài trình bày, với những phần chúng ta muốn nổi bật, hãy tạo cách hiển thị đặc biệt, khác với mạch nội dung thông thường.
Ví dụ, trong video talkshow này, phần chia sẻ về “Nội dung A+” (từ phút 3:11 đến 3:28) có cách hiển thị rất đặc biệt, khác với mạch trò chuyện bình thường giữa khách mời và host.
Gợi ý 3: Chia nhỏ nội dung thành các phân đoạn
Theo Nguyên tắc Phân đoạn (Segmenting Principle) của Mayer (2014), mọi người sẽ học tốt hơn khi nội dung học tập được chia nhỏ thành các phân đoạn phù hợp với tốc độ của người học.
Ví dụ, video chủ đề “Lựa chọn sản phẩm để bán hàng trên Amazon” được chia nhỏ thành các phân đoạn nội dung dựa trên những câu hỏi lớn, giúp người xem dễ theo dõi video hơn.
Gợi ý 4: Kết hợp hiệu quả giữa hình ảnh và từ ngữ
Theo Nguyên tắc Đa phương tiện (Multimeda Principle) của Mayer (2014), mọi người sẽ học tốt hơn khi có sự kết hợp hiệu quả của từ ngữ và hình ảnh thay vì chỉ hiển thị ở dạng từ ngữ.
Ví dụ, trong video này, từ phút 5:43 đến 6:19, việc hiển thị bằng hình ảnh minh họa cách một số công cụ trên Amazon giúp nhà bán hàng xây dựng thương hiệu toàn cầu giúp người xem dễ hình dung hơn về những công cụ đó.
Gợi ý 5: Nếu có thể, đưa vào phần tổng hợp, tóm tắt
Với những nội dung dài, đặc biệt khi áp dụng đan xen giữa giáo dục và giải trí, phần tổng hợp, tóm tắt sẽ giúp người xem được gợi nhớ lại những nội dung quan trọng một cách tốt hơn.
Ví dụ về phần tóm tắt trong video chủ đề “Lựa chọn sản phẩm để bán hàng trên Amazon” của show “Hỏi đáp xuyên biên giới cùng Amazon”
Hi vọng bài viết này đã giúp mọi người hiểu hơn về giá trị của Edutainment, cách cân bằng giữa yếu tố giáo dục và giải trí, và cách thức để nội dung giải trí mà vẫn đọng lại được kiến thức. Bài blog được biên tập lại dựa trên buổi workshop về Edutainment Trang làm cho cộng đồng Vietnam Learning Design Group.
Chúc các bạn thành công!
Bài viết thuộc bản quyền của Trang Tran – Learning Designer trên learningdesigner.blog
Các bài viết liên quan trên blog của Trang:
Thiết kế trải nghiệm học tập: Làm sao để hấp dẫn những vẫn hiệu quả?
Cách phỏng vấn người học để có được thông tin giá trị?
Kinh nghiệm thiết kế nội dung video cho trải nghiệm học trực tuyến
Tạo sự chú ý từ việc khơi gợi sự tò mò
Trần Thị Thùy Trang
Senior Content Editor, Seller Education, Amazon
Thạc sỹ ngành “Digital Media Design for Learning”, Đại học New York, Hoa Kỳ
Co-founder, Cộng đồng Vietnam Learning Design Group.
Trang Tran - Learning Designer 